Η πίστη αρχίζει με κήρυγμα που ακούστηκε και που προσλήφθηκε. «Ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ρήματος Θεοῦ» (Ρωμ. 10:17). Ποιος χριστιανός δεν γνωρίζει τη θαυματουργή επίδραση του ευαγγελικού μηνύματος; Η μαρτυρία για τον Αναστημένο Ιησού είναι ικανή να θεραπεύσει την ψυχή, να την αναγεννήσει για μια νέα ζωή και να αποκαλύψει την αληθινή χαρά και το νόημα της ύπαρξης. Συμβαίνει ακόμα και μια μόνο ευαγγελική φράση να ανατρέπει τις σκέψεις κατά 180 μοίρες και να αποτελεί την αρχή για μια ριζική αλλαγή του ανθρώπου εκ των έσω.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή, το κήρυγμα του Ευαγγελίου μπορεί να καίει και να βασανίζει. Πόσο εκπληκτικό! Ο λόγος που ζεσταίνει με την πνευματική του ζεστασιά τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων, για άλλους γίνεται πυρακτωμένο σίδερο που αφήνει βαθύ έγκαυμα. Η Αγία Γραφή, όπως και η ίδια η ζωή, μας δίνουν πολλά τέτοια παραδείγματα.

***

«Ἕως πότε τὴν ψυχὴν ἡμῶν αἴρεις; εἰ σὺ εἶ ὁ Χριστός, εἰπὲ ἡμῖν παρρησίᾳ» (Ιω. 10:24), ζητούσαν οι Ιουδαίοι από τον Ιησού. Πράγματι, ο Θεάνθρωπος, κατά μια έννοια, τους βασάνισε με το κήρυγμα και τα θαύματά Του. Διαβεβαίωνε κάθε ώρα τη Μεσσιανικότητά Του με λόγια και πράξεις, όμως – ω, τι συμφορά! – Δεν ταίριαζε καθόλου με την αντίληψη των Εβραίων για τον Μεσσία. Το πράο παρουσιαστικό του Σωτήρα ερχόταν σε αντίθεση με την εικόνα του Μασιάχ, την οποία είχαν σχεδιάσει στη φαντασία τους και η οποία ήταν προβολή των δικών τους παθών: της φιλαρχίας, της φιλαργυρίας, της υπερηφάνειας και της ματαιοδοξίας. Ως εκ τούτου, κάθε λόγος του Χριστού τούς χτυπούσε στα σπλάχνα, συνέτριβε τα εσωτερικά τους είδωλα και ήταν σαν να τούς πριόνιζε τη σάρκα. Από τη μια πλευρά, οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι έβλεπαν τα εκπληκτικά θαύματα που μαρτυρούσαν τον ερχομό της μεσσιανικής εποχής. Από την άλλη πλευρά, όμως, ένιωθαν ότι ο Χριστός… δεν τους ταιριάζει. Αν ήταν ο Μεσσίας, τότε αυτοί έπρεπε να αλλάξουν απότομα τη ζωή τους και την κοσμοθεωρία τους. Επομένως, όσο περισσότερο ο Χριστός φανέρωνε τη μεσσιανική αξιοπρέπεια και θεότητα, τόσο περισσότερο θέριευε το μίσος και η κακία του εβραϊκού κλήρου.

Η ευαγγελική ιστορία είναι παρεμφερής με το θέμα της «σκλήρυνσης της καρδιάς του Φαραώ» στο βιβλίο της Εξόδου. Γιατί λέγεται ότι «ἐσκλήρυνε δὲ Κύριος τὴν καρδίαν Φαραώ» (Έξοδ. 9:12); Άραγε, ο Θεός απέκλεισε την αλήθεια από τον Αιγύπτιο βασιλιά; Βεβαίως και όχι. Ο Φαραώ έβλεπε τα ίδια θαύματα με όλους τους άλλους, αλλά στους άλλους αυτά προκαλούσαν πίστη και φόβο, ενώ σ’ αυτόν προκαλούσαν αντίδραση. Αυτό που σώζει τους μεν, σκληραίνει τους δε, αλλά ο ένοχος δεν είναι ο Θεός, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος. Όπως αποδεικνύεται, μπορούν να σκληρύνουν και η αγάπη και η χάρη και τα θαύματα και ότι ο λόγος της αλήθειας εξαρτάται από το πώς τα εκλαμβάνει κανείς. Με τον ίδιο τρόπο το κήρυγμα του Χριστού ορισμένους τους έσωσε και άλλους τους σκλήρυνε τόσο πολύ που διέπραξαν ακόμα και την αμαρτία της Θεοκτονίας.

Η Εκκλησία κηρύττει; Είναι το στόμα του Ιησού που ανοίγει και μιλάει

Ο Χριστός εκπλήρωσε το σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία μας και κάθισε στα δεξιά του Πατέρα. Στη γη το έργο του Θεανθρώπου συνέχισε η Εκκλησία, την οποία ο Απόστολος Παύλος αποκάλεσε σώμα του Χριστού (βλ.: Α΄ Κορ. 12:27). Η Εκκλησία έγινε τα χέρια, τα πόδια, το στόμα του Χριστού. Η Εκκλησία ποιεί έργα ελέους; Αυτό σημαίνει ότι τα χέρια του Ιησού προσφέρουν ελεημοσύνη. Η Εκκλησία πηγαίνει στα πέρατα του κόσμου για ιεραποστολικό έργο; Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία γίνεται τα πόδια του Ιησού. Η Εκκλησία κηρύττει; Είναι το στόμα του Ιησού που ανοίγει και μιλάει. Και αυτό το στόμα θα λέει την αλήθεια στους ανθρώπους και θα βασανίζει την ανθρωπότητα με την αλήθεια μέχρι το τέλος της επίγειας ιστορίας.

Το βιβλίο της Αποκάλυψης μιλάει για δύο μάρτυρες (βλ.: Αποκ. 11:3), οι οποίοι θα κηρύξουν τον Χριστιανισμό στον κόσμο υπό τη βασιλεία του Αντίχριστου. Όταν αυτοί οι προφήτες θα θανατωθούν, «οἱ κατοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς χαίρουσιν ἐπ᾿ αὐτοῖς, καὶ εὐφρανθήσονται καὶ δῶρα πέμψουσιν ἀλλήλοις, ὅτι οὗτοι οἱ δύο προφῆται ἐβασάνισαν τοὺς κατοικοῦντας ἐπὶ τῆς γῆς» (Αποκ. 11: 10). Αποδεικνύεται ότι οι δρόμοι του αληθινού Χριστιανισμού και οι δρόμοι του κόσμου θα απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους, ώστε ο Χριστιανισμός για τον κόσμο θα γίνει αγκάθι στη σάρκα, στίγμα στο μάτι, καρφί στη μπότα. Θα προκαλέσει μεγάλο πόνο στην άθεη κοινωνία και ο θάνατος των ιεροκηρύκων της Αποκάλυψης (του Ηλία και του Ενώχ σύμφωνα με πολλές ερμηνείες) θα φέρει μεγάλη χαρά και ανακούφιση στους κατοίκους της γης.

***

Το Ευαγγέλιο που βασανίζει… Κάθε χριστιανός, εκτός και κρύβει την πίστη του, έχει αντιμετωπίσει μια τέτοια επίδραση του ευαγγελικού πνεύματος και λόγου. Για παράδειγμα, πόσο απότομα μπορεί να αλλάξει ο τόνος μιας συζήτησης, αν ξαφνικά στη συζήτηση με ανθρώπους εκτός Εκκλησίας αναφέρεις τον Χριστό, την Εκκλησία, τους ιερείς, τον πατριάρχη, τα μυστήρια. Κάθε θρησκευτικό θέμα που θίγεται όχι για πλάκα, αλλά στα σοβαρά, είναι ικανό να προκαλέσει μια απροσδόκητα έντονη αρνητική αντίδραση. Μερικές φορές δε χρειάζονται καν τα λόγια. Αρκεί να κάνεις το σταυρό, την ώρα που περνάς με λεωφορείο μπροστά σε ναό, και το πρόσωπο του συνταξιδιώτη σου έχει ήδη στραβώσει από κακία. Και αυτό το μίσος δεν οφείλεται στην «πολυτέλεια των επισκόπων», ή στην δήθεν λανθασμένη πολιτική του πατριάρχη, ή στην δήθεν παραβίαση της συμφωνίας των σχέσεων μεταξύ Εκκλησίας και κράτους (όπως αρέσκονται να υποστηρίζουν σε ορισμένα ιστολόγια). Φυσικά, κανείς δεν ισχυρίζεται ότι τα έχουμε κάνει όλα καλά. Τα προβλήματα και τα λάθη στο επίγειο ταξίδι της Εκκλησίας είναι αναπόφευκτα, αλλά το μίσος για την Εκκλησία δεν γεννιέται μόνο από τα πιθανά μας λάθη. Συνήθως, γεννιέται σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Η καθημερινή απόρριψη του Χριστιανισμού φανερώνει εκείνο το αρχαίο κακό, το πνεύμα του μίσους και της αντίστασης ενάντια στο Θεό, για το οποίο έγραψε ο Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος: «καὶ πᾶν πνεῦμα ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι· καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ἀντιχρίστου ὃ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καὶ νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστὶν ἤδη» (Α΄ Ιω. 4:3). Ένα πνεύμα που μπορεί να γίνει αισθητό από ένα μίλι μακριά και που δραστηριοποιείται όλο και περισσότερο στον κόσμο.

Ναι, η Εκκλησία είχε και εξακολουθεί να έχει ασθένειες: το θεανθρώπινο σώμα της Εκκλησίας είναι πάντα άρρωστο λόγω της ανθρωπινότητάς του. Αλλά το να ανάγουμε την απόρριψη της Εκκλησίας μόνο στη δική μας «κακία» σημαίνει ότι ξεχνάμε πως το Ευαγγέλιο όχι μόνο ενώνει, αλλά και χωρίζει: τον Χριστό και τον Βελίαρ, το καλό και το κακό, την Εκκλησία και τον κόσμο. Η Εκκλησία δεν θα αρέσει ποτέ στον διάβολο, όσο «καλοί» κι αν γίνουμε, και το μίσος για την Εκκλησία δεν θα σταματήσει ποτέ. Διότι οι εχθροί μας πολεμούν όχι τόσο λόγω των αμαρτιών μας, όσο για τον Χριστό – λόγω της αγιότητάς Του. Και εξακολουθούν να βασανίζονται από τα λόγια Του που συνεχίζουν να ηχούν από το στόμα του Χριστού – την Εκκλησία.

Αν το Ευαγγέλιο ένωνε τους πάντες, αυτό θα σήμαινε ότι η Εκκλησία θα είχε μετατραπεί σε ένα κοσμικό θεσμό

Όταν η Εκκλησία ξαφνικά γίνει αρεστή σε όλους, αυτό θα είναι μια τραγωδία. Μας προειδοποιούσε ο Χριστός: «Οὐαὶ ὅταν καλῶς ὑμᾶς εἴπωσι πάντες οἱ ἄνθρωποι» (Λκ. 6:26). Αυτό θα σημαίνει ότι ζούμε και ενεργούμε με το πνεύμα του κόσμου και όχι εν Αγίω Πνεύματι. Ο Λόγος του Θεού δε θα χάσει ποτέ την απαραίτητη ιδιότητά του: όχι μόνο να ενώνει, αλλά και να χωρίζει: «Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ διϊκνούμενος ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε καὶ πνεύματος, ἁρμῶν τε καὶ μυελῶν, καὶ κριτικὸς ἐνθυμήσεων καὶ ἐννοιῶν καρδίας» (Εβρ. 4:12). Ο Σωτήρας προειδοποιούσε ότι τους ευαγγελιστές πάντα θα τους ακούνε, αλλά πάντα και θα τους διώκουν: «Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν· εἰ τὸν λόγον μου ἐτήρησαν, καὶ τὸν ὑμέτερον τηρήσουσιν» (Ιω. 15:20). Αν το Ευαγγέλιο ξαφνικά ένωνε τους πάντες και τα πάντα, αυτό θα σήμαινε ότι η Εκκλησία θα είχε μετατραπεί σε ένα κοσμικό θεσμό που κηρύττει μια κοσμική ιδεολογία.

***

Ο δαιμονισμένος των Γαδαρηνών φώναζε στον Κύριο: «Τί ἐμοὶ καὶ σοί, ᾿Ιησοῦ, υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; ὁρκίζω σε τὸν Θεόν, μή με βασανίσῃς» (Μκ. 5:7). Άραγε, η ίδια κραυγή δεν δυναμώνει στον μεταχριστιανικό πολιτισμό; Ο κόσμος, όλο και περισσότερο διαποτισμένος από το πνεύμα του αντιχρίστου, βασανίζεται από τον Χριστιανισμό, καθώς νιώθει την ετερότητά του και το ότι δεν είναι εκ του κόσμου τούτου. Ο Λόγος του Θεού εξακολουθεί να ζεσταίνει και να καίει, να ειρηνεύει και να σκληραίνει. Ο διαχωρισμός του κόσμου συνεχίζεται. Είθε ο Θεός να μας δώσει να βρεθούμε στη σωστή πλευρά.