Ο Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης

Το Α’ μέρος

Αν «χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι» (Λκ. 15:7), πόσο μεγάλη χαρά είναι για τους καλούς αγγέλους του Θεού η Μεγάλη μας Σαρακοστή, και ειδικότερα οι ημέρες της μετάνοιας και της μετάληψης;

Αλλά, από την άλλη πλευρά, για τους δαίμονες δεν υπάρχει πιο θλιβερή περίοδος από την περίοδο της Σαρακοστής, για αυτόν τον λόγο <…> παρενοχλούν με ιδιαίτερη δύναμη, στο ναό και στο σπίτι, τους ευσεβείς χριστιανούς που έχουν ζήλο για προσευχή, νηστεία και μετάνοια.

***

Δεν απαγορεύονται φαγητά και ποτά για να στενοχωρήσουν τον άνθρωπο, ούτε για να περιορίσουν την ελευθερία του, όπως λέει ο κόσμος, αλλά για να του προσφέρουν αληθινή απόλαυση, διαρκή, αιώνια. Γι’ αυτό απαγορεύονται οι αρτύσιμες τροφές και τα οινοπνευματώδη ποτά (στη νηστεία), επειδή ο άνθρωπος είναι εξαιρετικά πολύτιμος για τον Θεό και δεν πρέπει να προσκολλάται η καρδιά του αντί για τον Θεό σε φθαρτά πράγματα.

***

Πού οδηγεί η νηστεία και η μετάνοια; Για ποιο λόγο κοπιάζουμε; Οδηγεί στον καθαρισμό από τις αμαρτίες, στην γαλήνη της ψυχής, στην ένωση με τον Θεό, στην υιότητα, στην παρρησία ενώπιον του Θεού. Αξίζει να νηστεύουμε και να εξομολογούμαστε ολόψυχα. Θα είναι μια ανεκτίμητη ανταμοιβή για την ευσυνείδητη εργασία μας. Πόσοι από εμάς έχουμε την αίσθηση της υιικής αγάπης προς τον Θεό;

Άραγε, δεν είναι μακριά από τις καρδιές μας ο Ουράνιος Πατέρας μας; Ας σπεύσουμε να Τον εξευμενίσουμε με μετάνοια και δάκρυα. Ας εισέλθουμε στα έσω του εαυτού μας, ας εξετάσουμε την ακάθαρτη καρδιά μας με κάθε αυστηρότητα και ας δούμε πόσες πολλές ακαθαρσίες εμποδίζουν την πρόσβαση της Θείας χάρης σε αυτήν, ας συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε πνευματικά νεκροί…

***

Με την αδηφαγία και τη μέθη ο ασώματος εχθρός εισέρχεται στην καρδιά του ανθρώπου. Αυτό μπορεί να το νιώσει ο κάθε προσεκτικός. Κύριε! Η σάρκα μας είναι άπληστη και φιλήδονη, χαλαρή και νωθρή, μας αποκόπτει από Εσένα· χρειαζόμαστε νηστεία και εγκράτεια, αλλά είμαστε παθιασμένοι με τις λιχουδιές. Δυνάμωσέ μας στην εγκράτεια!

***

Οι νηστείες έχουν ως σκοπό να εξαγνίζουν και να αγιάζουν τα τέκνα του Θεού, για χάρη της ένωσης με τον πανάγαθο Όντα, εν Τριάδι δοξολογούμενο Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα.

***

Είναι καιρός να μάθουμε να μη νοιαζόμαστε για τις λιχουδιές που προκαλούν αντιπάθεια στον Θεό και στον πλησίον. Είναι καιρός να θεωρούμε τις λιχουδιές ένα τίποτα, να τις περιφρονούμε ως σκόνη, ως άμμο κάτω από τα πόδια μας. Πρέπει να απαρνούμαι τα γήινα πράγματα. Πρέπει να νηστεύω.

***

Όσο περισσότερο ικανοποιείς και χορταίνεις τη σάρκα σου, τόσο περισσότερο αυτή υπερηφανεύεται, περιφρονεί, θυμώνει, εκνευρίζεται, φωνάζει μανιωδώς, τσιγκουνεύεται, φιλαργυρεί. Χρειάζεται να την ταπεινώνεις με νηστεία, με προσευχή, με κόπους, να υπομένεις τις προσβολές, τις κακουχίες και να ευεργετείς βιώνοντας τα βάσανα και τις προσβολές. Όσο περισσότερο στερείται η σάρκα τα γήινα αγαθά, όσο περισσότερο υποφέρει, άλλο τόσο περισσότερο ταπεινώνεται το πνεύμα, τόσο περισσότερο στερεύουν τα ρεύματα των παθών. Να χαίρεσαι με τις στερήσεις της σάρκας, ως εύρημα, ως κατάκτηση, να μη στενοχωριέσαι για τις στερήσεις, να μην αγριεύεις, να μην εκνευρίζεσαι.

***

Γιατί είμαι άπληστος για τις επίγειες λιχουδιές; Έχω μια ουράνια, αιώνια, ασύγκριτη γλυκύτητα – τον Χριστό, τα Άγια Μυστήριά Του. Αυτή είναι η βρώση μου! Χρειάζομαι εγκράτεια και πάλι εγκράτεια, νηστεία και πάλι νηστεία, ως ιερέας και ποιμένας λογικών προβάτων.

***

Τι είναι αυτό που τρέφει και ενισχύει πιο πολύ την αμαρτία μέσα μου; Τι είναι αυτό που με εξαντλεί; Τι με εξουσιάζει; Η γαστριμαργία και η λαιμαργία. Αυτό είναι που καταστρέφει εμένα και όλους μας. Αυτό είναι που ενισχύει μέσα μας την κυριαρχία της αμαρτίας. Με τη νηστεία η αμαρτία αποδυναμώνεται και με τη χάρη του Θεού χάνει εντελώς την εξουσία της. Γι’ αυτό πρέπει οπωσδήποτε να νηστεύουμε και να προσευχόμαστε για τη σωτηρία από την αμαρτία και κυρίως να κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων.

***

Η γαστριμαργία και η φιληδονία σκοτώνει την πνευματική ζωή του ανθρώπου, όπως το έχω επανειλημμένα βιώσει ο ίδιος, μας κάνει πιο ψυχρούς προς τον Θεό και τον πλησίον, μας κάνει σκληρόκαρδους, ευέξαπτους, κακούς, τεμπέληδες. Μόνο η γαστριμαργία μπορεί να καταστρέψει την ψυχή. Δεν είναι τυχαίο που λέγεται θανάσιμο αμάρτημα. Κύριε, ελέησόν με! Με καίει και με καταστρέφει η γαστριμαργία. Ως πότε θα βασανίζω τον εαυτό μου με αυτήν; Ως πότε δεν θα νηστεύω;

***

Η γαστριμαργία την περίοδο της νηστείας είναι αθεΐα, υλισμός στην πράξη, αποκοπή της ψυχής από τον Θεό, πτώση στις κτηνώδεις επιθυμίες, στην άγρια κακία. Να πού οδηγεί η μη τήρηση της θεόσδοτης νηστείας! Το έχω βιώσει ο ίδιος. Ελέησόν με, Θεέ μου, ελέησόν με.

***

Ω, πόσο απαραίτητη είναι για μένα η άμεση και ολόπλευρη επανόρθωση! Πρέπει να ξεκινήσω από το φαγητό, από την εγκράτεια: η ακράτεια και η φιληδονία είναι η αιτία όλων των δεινών.

***

Η αρτύσιμη τροφή προδιαθέτει, ιδιαίτερα τα βράδια, στην τεμπελιά και στην αδράνεια, στον ύπνο και όχι στην προσευχή, στους στοχασμούς, στη μετάνοια, στη μελέτη. Προδιαθέτει επίσης στην πορνεία και στη σκληροκαρδία, στη φιλαργυρία και στην τσιγκουνιά. Μακάριος είναι εκείνος που νηστεύει με σύνεση και συνοδεύει τη νηστεία του με καλά έργα, ιδίως με προσευχή και ελεημοσύνη.

***

Είναι αδύνατο να νικήσουμε τα πάθη χωρίς να νηστεύουμε και γενικά χωρίς να κρατάμε πάντα τα ηνία της σάρκας μας, χωρίς να την κουράζουμε με εργασία, αγρυπνία, προσευχή, άσκηση αγαθοεργίας, διακονία στους πλησίον με ελεημοσύνη ή με άλλα, όσο μπορούμε και όσο το απαιτούν οι περιστάσεις.

***

Σας εύχομαι να περάσετε τη Μεγάλη Σαρακοστή στον αγώνα με τον παλαιό άνθρωπο, ο οποίος μένει ακλόνητος και κάνει τη δουλειά του. Αχ, πόσο τραχιά γίνεται η καρδιά μας από την υπερβολική τροφή και τις λιχουδιές! Αχ, πόσο απερίσκεπτοι είμαστε, όταν υποτάσσουμε την αφέντρα ψυχή στη σκλάβα, δηλαδή στο σώμα, όταν υποτάσσουμε την εικόνα του Θεού στο χώμα! Χριστιανοί! Ας αγαπήσουμε τη νηστεία.