Σοκαριστικές αποκαλύψεις: Τα πτερύγια των ανεμογεννητριών κατασκευάζονται από τα δέντρα του Αμαζονίου!

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως η αιολική ενέργεια ίσως τελικά δεν είναι και τόσο “πράσινη”.
Οι τεράστιες βιομηχανικές ανεμογεννήτριες αποτελούνται από εκατοντάδες τόνους χάλυβα, αλουμινίου, πλαστικών, χαλκού και σπανίων γαιών που χρησιμοποιούνται στους μαγνήτες των γεννητριών.
Περιλαμβάνουν επίσης τουλάχιστον έναν τόνο λιπαντικών ελαίων και υδραυλικών υγρών.
Και μετά υπάρχουν και τα πτερύγια μήκους 50-80 μέτρων, που ζυγίζουν το καθένα από 12 έως 18 τόνους – ένα τοξικό μείγμα από πλαστικά, υαλονήματα και σύνθετα υλικά – που τελικά καταλήγουν σε χωματερές.
Αυτό όμως που βρίσκεται μέσα στα πτερύγια είναι αυτό που τώρα ταράζει τη συνείδηση όσων μέχρι πρότινος πίστευαν πως αυτές οι κατασκευές ήταν ακίνδυνες.
Η αποψίλωση των δασών της λεκάνης του Αμαζονίου θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την ισορροπία του πλανήτη.
Τα τελευταία 20 χρόνια, αλυσίδες fast food όπως η McDonald’s έγιναν στόχος των οικολόγων για την αποψίλωση δασών, προκειμένου να δημιουργηθούν βοσκοτόπια για την παραγωγή βοδινού.
Όπως θα έλεγε ο Homer: «Mmmm, cheeseburgers».
Τώρα φαίνεται πως και η βιομηχανία της αιολικής ενέργειας δέχεται πίεση για τον ίδιο λόγο: το ξύλο μπάλσα αποτελεί τη ραχοκοκαλιά για τα εκατομμύρια πτερύγια που περιστρέφονται σε όλο τον κόσμο.
Και ο Αμαζόνιος – γνωστός και ως οι “πνεύμονες της Γης” – αποψιλώνεται για να το παρέχει.
Έτσι, μια ενεργειακή πηγή που δεν μπορεί να προσφέρει ρεύμα όποτε χρειάζεται και που δεν θα υπήρχε χωρίς τεράστιες επιδοτήσεις, αποδεικνύεται πως έχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα μεγαλύτερο κι από ένα τρισεκατομμύριο Big Macs!

Αποψιλώνοντας τον Αμαζόνιο για να παραχθεί αιολική ενέργεια στον Βορρά

Τι σχέση έχει η καταστροφή των δέντρων μπάλσα στο τροπικό δάσος του Εκουαδόρ με την αιολική ενέργεια στην Ευρώπη;
Καθώς αυξήθηκε η παγκόσμια δέσμευση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η αύξηση των αιολικών πάρκων πυροδότησε τεράστια ζήτηση για ξύλο μπάλσα, με αποτέλεσμα την αποψίλωση.
Το ξύλο μπάλσα χρησιμοποιείται στην Ευρώπη, αλλά και ακόμα πιο έντονα στην Κίνα, για την κατασκευή των πτερυγίων των ανεμογεννητριών.
Οι ήδη εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες με πτερύγια μήκους 80 μέτρων καλύπτουν επιφάνεια έως 21.000 τετραγωνικών μέτρων – περίπου τρία γήπεδα ποδοσφαίρου.
Τα πιο πρόσφατα σχέδια περιλαμβάνουν πτερύγια μήκους έως και 100 μέτρων, που καταναλώνουν περίπου 150 κυβικά μέτρα ξύλου μπάλσα το καθένα – αρκετοί τόνοι δηλαδή – σύμφωνα με υπολογισμούς του National Renewable Energy Laboratory.
Το 2018, η παγκόσμια ζήτηση για ξύλο μπάλσα αυξήθηκε ραγδαία. Το τροπικό αυτό ξύλο είναι ευλύγιστο, ελαφρύ αλλά και ανθεκτικό.
Το Εκουαδόρ, ο κύριος εξαγωγέας με περίπου το 75% της παγκόσμιας αγοράς, διαθέτει εταιρείες όπως η Plantabal S.A. στη Γουαγιακίλ, που καλλιεργεί έως 10.000 εκτάρια μπάλσα για εξαγωγή.

Ο «πυρετός της μπάλσα»

Η αυξημένη ζήτηση οδήγησε στην αποψίλωση παρθένου δάσους μπάλσα στη λεκάνη του Αμαζονίου, φαινόμενο που έγινε γνωστό ως «πυρετός της μπάλσα».
Οι λεγόμενοι balseros (λαθροϋλοτόμοι) άρχισαν να κόβουν παράνομα μπάλσα από νησιά και όχθες ποταμών, σε μια προσπάθεια να ξεπεράσουν τη σπανιότητα του καλλιεργούμενου ξύλου.
Αυτό είχε καταστροφικό αντίκτυπο στους αυτόχθονες πληθυσμούς του Αμαζονίου του Εκουαδόρ, παρόμοιο με εκείνον που προκάλεσαν η εξόρυξη και η εκμετάλλευση πετρελαίου τις τελευταίες δεκαετίες, και παλαιότερα η άνθηση του εμπορίου καουτσούκ.
Το 2019, η επέκταση ενός δρόμου στην επαρχία Pastaza, στα σύνορα με το Περού, μέσα από τις περιοχές των φυλών Shuar και Achuar, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Ο δρόμος προχώρησε χωρίς συναίνεση των κοινοτήτων και θεωρήθηκε περισσότερο ως απειλή εξορυκτικής εκμετάλλευσης παρά ως μέσο ανάπτυξης.
Ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους.
Την ίδια περίοδο, στην άλλη άκρη του κόσμου, η Ursula von der Leyen παρουσίαζε από τις Βρυξέλλες την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που προωθούσε τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε “καθαρότερες” μορφές ενέργειας, μεταξύ των οποίων και η αιολική.
Αποτέλεσμα του 2019 ήταν η άνοδος των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές στην Ευρώπη και η “αιολική φρενίτιδα” στην Κίνα.
Τον Δεκέμβριο του 2020, ο Xi Jinping δήλωσε ότι η Κίνα θα αυξήσει τη δυναμικότητα αιολικής και ηλιακής ενέργειας πάνω από 1.200 GW έως το 2030 – πενταπλάσια από τα τότε 243 GW.

Οι συνέπειες για τις κοινότητες του Αμαζονίου

Η balsa fever είχε καταστροφικές συνέπειες για τις ιθαγενείς κοινότητες.
Τον Ιανουάριο, το The Economist δημοσίευσε άρθρο για την παράνομη εξόρυξη μπάλσα στο Εκουαδόρ και τον αντίκτυπο στους Waorani, που ζουν εντός του Yasuní National Park.
Τον Σεπτέμβριο, δημοσιογράφοι του democraciaAbierta επισκέφθηκαν τις περιοχές των Achuar και βρήκαν ότι το μπάλσα είχε ήδη εξαφανιστεί και οι balseros είχαν μετακινηθεί στον Αμαζόνιο του Περού.
Η τιμή του ξύλου διπλασιάστηκε από τα μέσα του 2019 έως τα μέσα του 2020.
Το 2019, το Εκουαδόρ εξήγαγε μπάλσα αξίας 219 εκατομμυρίων δολαρίων, 30% πάνω από το προηγούμενο ρεκόρ του 2015.
Στους πρώτους 11 μήνες του 2020, οι εξαγωγές εκτοξεύθηκαν στα $784 εκατομμύρια.
Η κοινότητα Sharamentsa, που είχε πρωτοστατήσει σε ενεργειακές καινοτομίες (όπως κανό με ηλιακή ενέργεια), τελικά υπέκυψε στην πίεση: ένας από τους ηγέτες συμφώνησε να πουλήσει το μπάλσα της περιοχής.
Η απόφαση διχάζει την κοινότητα, βλάπτει το οικοσύστημα των νησιών και των ποταμών και προκάλεσε έντονες κοινωνικές συγκρούσεις.
Οι balseros φέρνουν αλκοόλ, ναρκωτικά, πορνεία και ρύπανση.
Αφήνουν αλυσίδες, μηχανήματα, λάδια και σκουπίδια, σκοτώνουν χελώνες και τρομάζουν τα πουλιά.
Η παράνομη αποψίλωση προκαλεί μη αναστρέψιμες οικολογικές ζημιές.

Εναλλακτικές και ανακύκλωση

Ο τομέας των ανεμογεννητριών οφείλει να εφαρμόσει αυστηρή ιχνηλάτηση της προέλευσης του ξύλου μπάλσα και να στραφεί σε λιγότερο επιβλαβή υλικά.
Από το 2014, έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται εναλλακτικά υλικά όπως το PET (πολυαιθυλένιο από πλαστικά μπουκάλια).
Σύμφωνα με τη Wood Mackenzie, το PET αναμένεται να φτάσει το 55% της χρήσης έως το 2023.
Ένα πρόσθετο πρόβλημα είναι η ανακύκλωση των πτερυγίων.
Περίπου 14.000 πτερύγια αναμένεται να αποσυναρμολογηθούν έως το 2023 στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον καθηγητή Ramón González-Drigo από το Πολυτεχνείο της Καταλονίας.
Αν και το 85–90% των υλικών των γεννητριών είναι ανακυκλώσιμο, τα πτερύγια παραμένουν πρόκληση λόγω των σύνθετων υλικών τους.

Πίεση στις αγροτικές περιοχές της Ευρώπης

Οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων δεν σταματούν στον Αμαζόνιο.
Στην Ευρώπη, περιοχές όπως η Matarraña (στην Ισπανία) βιώνουν την πίεση νέων επενδύσεων, με μεγάλες ανεμογεννήτριες να απειλούν τοπικά οικοσυστήματα και κοινωνική συνοχή.
Ο Eduard Susanna, επιχειρηματίας αγροτουρισμού και παραγωγός ελαιολάδου, δήλωσε: «Υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στην ανάγκη για ανανεώσιμη ενέργεια και στην ανάγκη διατήρησης του τοπίου. Δεν ταιριάζει καλά».
Η αιολική ενέργεια παρείχε το 21,9% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία το 2022.
Αλλά η αυξημένη συμμετοχή της έχει συμβάλει στην άνοδο των τιμών του ρεύματος.
Η Esperanza Miravete, καθηγήτρια ιστορίας και γεωγραφίας, είπε: «Οι εταιρείες αιολικής ενέργειας θεωρούνται επιθετικές.
Δεν υπάρχουν προστατευτικές διατάξεις τοπίου, ούτε φυσικά πάρκα για να εμποδίσουν τις εγκαταστάσεις».

www.bankingnews.gr