Χρέωση για να πας Σπίτι σου: Το Νέο Πρόσωπο της Αναλγησίας του Δήμου Λαρισαίων

Χρέωση για να πας Σπίτι σου: Το Νέο Πρόσωπο της Αναλγησίας του Δήμου Λαρισαίων

Η εξαγγελία της Δημοτικής Αρχής Λάρισας για την έναρξη εφαρμογής του Συστήματος Ελεγχόμενης Στάθμευσης (Σ.Ε.Σ.) από τις 2 Ιουνίου 2025, υπό το εύηχο σύνθημα «αλλάζουμε τη φιλοσοφία μετακίνησης και στάθμευσης στο κέντρο της πόλης μας», συνιστά μια πολιτική απόφαση που, παρά την πρόδηλη τεχνοκρατική της τεκμηρίωση, ενδέχεται να αποβεί κοινωνικά ανάλγητη και βαθιά αντικοινωνική, ιδίως εις βάρος των μονίμων κατοίκων του κέντρου της Λάρισας.

Το δικαίωμα στη στάθμευση ως στοιχειώδες κοινωνικό αγαθό

Η στάθμευση για τους μόνιμους κατοίκους δεν αποτελεί «πολυτέλεια» ή ζήτημα επιλογής μεταφορικού μέσου. Είναι ανάγκη, καθημερινότητα, πρακτική αναγκαιότητα που απορρέει από τη ζωή στο κέντρο μιας πόλης η οποία, λόγω του παλαιού πολεοδομικού της ιστού, στερείται υπόγειων ή ενδοοικοδομικών χώρων στάθμευσης. Η επιβολή χρέωσης ακόμη και στους ίδιους τους κατοίκους για να σταθμεύουν κοντά στο σπίτι τους, χωρίς να τους παρέχεται ρεαλιστική και βιώσιμη εναλλακτική, εγείρει εύλογες ενστάσεις κοινωνικής δικαιοσύνης.

Κοινωνικές επιπτώσεις: οικογένειες, ηλικιωμένοι, άτομα με προβλήματα υγείας

Η απόφαση αγνοεί πλήρως τις ανάγκες οικογενειών με ανήλικα παιδιά, για τις οποίες η καθημερινή ανάγκη μετακίνησης με αυτοκίνητο είναι ουσιώδης, ή εκείνων που φροντίζουν ηλικιωμένους και ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα. Πώς ακριβώς προτίθεται ο Δήμος να απαντήσει στο ερώτημα της μητέρας που θα χρειαστεί να διανύει καθημερινά εκατοντάδες μέτρα με παιδί και καρότσι επειδή η «δωρεάν» στάθμευση θα βρίσκεται εκτός κέντρου; Πώς θα κινηθεί ο ηλικιωμένος με κινητικά προβλήματα, όταν το μέτρο τον υποχρεώνει να πληρώνει για να σταθμεύσει κοντά στο σπίτι του; Η επιβολή χρηματικού αντιτίμου σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι απλώς άδικη· είναι απάνθρωπη.

Η προσχηματική επίκληση της “φιλοσοφίας μετακίνησης”

Η Δημοτική Αρχή προβάλλει το επιχείρημα ότι στόχος του μέτρου δεν είναι η είσπραξη εσόδων αλλά η αλλαγή φιλοσοφίας και η αποσυμφόρηση του κέντρου, ενθαρρύνοντας την εναλλακτική μετακίνηση. Ωστόσο, η έκκληση προς τους πολίτες να χρησιμοποιούν ποδήλατα ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς αποκαλύπτει μια ανησυχητική αστοχία κοινωνικής ενσυναίσθησης: η εναλλακτική αυτή δεν είναι πρακτική για όλους. Ο Δήμος μοιάζει να αγνοεί το γεγονός πως η ελευθερία επιλογής στη μετακίνηση προϋποθέτει ίσες και δίκαιες υποδομές για όλους — κάτι που δεν παρέχεται ούτε από την υπάρχουσα αστική συγκοινωνία, ούτε από τον αστικό σχεδιασμό της Λάρισας.

Η οικονομική διάσταση: νέο χαράτσι στη σκιά της καθημερινότητας

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Αντιδημάρχου ότι η Λάρισα εφαρμόζει «ένα από τα πιο οικονομικά ΣΕΣ», το μέτρο δεν παύει να αποτελεί μια οικονομική επιβάρυνση. Για τις οικογένειες που ήδη παλεύουν με τον πληθωρισμό, το αυξανόμενο κόστος ζωής και την ενεργειακή φτώχεια, ακόμα και ένα «φθηνό» μηνιαίο πάγιο αποτελεί άλλο ένα πλήγμα στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Όταν δε αυτή η επιβάρυνση συνοδεύεται από την απειλή προστίμων σε περίπτωση υπέρβασης ή μη συμμόρφωσης, τότε μετατρέπεται σε δυσβάσταχτο νέο «χαράτσι» — αυτή τη φορά, με τη βούλα της «οικονομικά προσιτής πολιτικής».

Ηθικό ερώτημα: υπάρχει ανθρωπιά στη δημοτική διακυβέρνηση;

Το Σ.Ε.Σ. μπορεί να εξυπηρετεί τεχνικά τη «βιώσιμη κινητικότητα», αλλά η κοινωνική βιωσιμότητα μιας πολιτικής είναι αυτή που ορίζει την ουσία της. Η δημοτική αρχή οφείλει να αναλογιστεί εάν η απόφαση αυτή εξυπηρετεί τους πολίτες ή τους αντιμετωπίζει απλώς ως κυκλοφοριακούς παράγοντες προς διαχείριση. Εν προκειμένω, η επιλογή της χρέωσης της στάθμευσης για τους ίδιους τους μόνιμους κατοίκους εκπέμπει ένα σκληρό, απάνθρωπο μήνυμα: «Το κέντρο δεν είναι πια για εσάς».

Προτάσεις και ευθύνες

Η υιοθέτηση μιας πολιτικής «ελεγχόμενης στάθμευσης» μπορεί να είναι θεμιτή υπό προϋποθέσεις. Όμως, η προτεραιοποίηση της προσβασιμότητας των επισκεπτών έναντι της στοιχειώδους ανάγκης των κατοίκων για καθημερινή διαβίωση υπονομεύει το δικαίωμα στην πόλη. Ο Δήμος Λάρισας οφείλει άμεσα:

1. Να απαλλάξει πλήρως τους μόνιμους κατοίκους από κάθε μορφή χρέωσης στάθμευσης στην περιοχή κατοικίας τους.

2. Να επανεξετάσει τη γεωγραφική έκταση εφαρμογής του Σ.Ε.Σ., με βάση τις οικιστικές ανάγκες και όχι μόνο τις εμπορικές προτεραιότητες.

3. Να διασφαλίσει την ύπαρξη δωρεάν ή επιδοτούμενης στάθμευσης για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (π.χ. άτομα με αναπηρία, οικογένειες με μικρά παιδιά, ηλικιωμένους).

Η κοινωνική συνοχή δεν μπορεί να προκύψει μέσα από τεχνοκρατικές ρυθμίσεις, αλλά μέσα από πολιτικές που βλέπουν τους ανθρώπους πίσω από τα αυτοκίνητα. Γιατί η «φιλοσοφία μετακίνησης» δεν μπορεί να οικοδομείται εις βάρος της αξιοπρέπειας της καθημερινότητας.