Η ΦΙΛΑΥΤΙΑ
Γράφει ὁ μοναχὸς Μωυσής, Ἁγιορείτης
Πρόκειται γιὰ φοβερὸ πάθος, τὸ ὁποῖο, ὅπως ὅλα τὰ πάθη, ταλαιπωρεῖ τὸν κάτοχό της. Ἡ ὑπερβολικὴ ἀγάπη ποὺ τρέφεται γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτὸ παράγει τὴν ἐνοχλητικὴ φιλαυτία. Ὁ φίλαυτος, πάσχει καὶ ἄγχεται νὰ μὴν πάθει κανένα σοβαρὸ κακό, νὰ μὴ κινδυνεύσει καὶ νὰ μὴ ἐκτεθεῖ μὲ κανένα τρόπο. Θέλει νὰ εἶναι παντοδύναμος, κυρίαρχος, πλεονέκτης, ἀχόρταγος, συμφεροντολόγος καὶ καλοπερασάκιας.
Ἡ φιλαυτία γεννᾶ καὶ ἄλλα πάθη. Πρόκειται γιὰ κακὴ μητέρα μὲ ἀδίστακτα τέκνα. Τὰ πάθη ἐπιλέγονται, καλλιεργοῦνται καὶ αὐξάνονται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο, κάνοντας κακὴ χρήση τῆς ἐλευθερίας του. Εἶναι γνωστὸ πὼς ὁ ἄνθρωπος εἶναι εὐκολοπαρασυρόμενος καὶ δὲν θέλει πολὺ γιὰ νὰ πέσει στὴν ἐμπάθεια. Ἀντὶ νὰ ἐπιλεγεῖ ἡ σωτήρια μετάνοια, παραμένει στὴν νοσηρὴ προστασία τοῦ ἑαυτοῦ του, μὲ τὸ ν’ ἀκολουθεῖ τὴν ἐγωϊστικὴ φιλαυτία. Ἡ φιλαυτία δὲν ἀφήνει τὸν ἄνθρωπο ν’ ἀνασάνει ἐλεύθερα, ἀλλὰ τὸν σκλαβώνει σὲ πικρὲς περιπέτειες. Ἀναζητᾶ νὰ εἶναι πάντοτε στὸ κέντρο τῶν συζητήσεων, ὅλοι νὰ ζητοῦν τὴν γνώμη του, τὴν ὁποία θέλει νὰ ἐπιβάλει καὶ νὰ τριγυρίζουν γύρω του συνεχῶς καὶ πάντοτε.
Ἐλεύθερα ὑποτάχθηκε στὸ κακό, θεληματικὰ προστάτευσε τὸν ἑαυτό του μὲ τὴν θεομίσητη ἀμετανοησία. Θεώρησε τὸν ἑαυτὸ τοῦ κέντρο τοῦ κόσμου. Ἀκόμα καὶ τὸν Θεὸ θέλησε νὰ τὸν χρησιμοποιήσει γιὰ νὰ περνᾶ ἄνετα καὶ καλά. Ἐπιθύμησε νὰ τὸν ἀκούει μόνο ὁ Θεὸς καὶ ὄχι νὰ τὸν ἀκούει ὑπάκουος καὶ πρόθυμος ὁ ἴδιος. Ἡ φιλαυτία ταυτίζεται κάποτε μὲ τὸν ἀτομισμό. Ὁ φίλαυτος προτιμᾶ παντοῦ καὶ πάντοτε ὅ,τι τὸν συμφέρει, ὅ,τι τὸν βολεύει καὶ ὅ,τι τὸν ἀναπαύει. Ἀποφεύγει νὰ θυσιάζεται, ἀγαπᾶ ὅμως νὰ θυσιάζονται οἱ ἄλλοι γι’ αὐτόν. Συνηθίζει νὰ ἔχει ἕνα προσωπικὸ μεγαλοϊδεατισμό. Ζεῖ σ’ ἕνα ὄνειρο, σὲ μία φαντασία, σὲ μία εἰκονικὴ πραγματικότητα ὅτι ὑπερέχει, ὅτι κυριαρχεῖ, ὅτι ἐπιβάλλεται καὶ γίνεται ἀποδεκτός. Ἂν δὲν πραγματοποιηθεῖ τὸ ἀγαπητό του θέλημα, θυμώνει πολύ. Ἀπορρίπτει κάθε ἀμφισβήτηση γιὰ τὸ πρόσωπό του. Δὲν δέχεται ποτὲ διορθωτικὲς παρατηρήσεις. Πιστεύει ἀκράδαντα ὅτι ἔχει ἀπόλυτο κύρος καὶ αὐθεντία
Ἡ κατάσταση αὐτὴ κατὰ συνέπεια τὸν ἀπομονώνει καὶ τὸν ἀποξενώνει. Τὸν κλείνει στὸ κάστρο του καὶ ἀπὸ ἐκεῖ, ἀπὸ μακριὰ καὶ ψηλά, παρακολουθεῖ τὸν πόνο τῶν συνανθρώπων του. Δὲν ἐξέρχεται ποτὲ πρὸς συνάντηση καὶ βοήθειά τους. Πρόκειται γιὰ τραγικὴ προσωπικότητα. Στὰ τείχη του μένει κλεισμένος καλά, δίχως τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν συνανθρώπων του. Ἡ καρδιά του ἔχει γίνει ἕνα μὲ τὶς πέτρες τοῦ ἰδιοκατασκεύαστου τείχους του. Πάσχει ἀμετανόητα, μοναχικὰ καὶ βαρειά. Δὲν μπορεῖ ἢ δὲν θέλει νὰ θεραπευθεῖ.
Κατ’ ἀρχὰς τὸ πρόβλημα εἶναι μεγάλο γιατί δὲν τὸ ἀναγνωρίζει καὶ παραδέχεται ὁ ἴδιος. Αὐτοκαταστρέφεται καὶ αὐτοκαταδικάζεται, μισώντας τελικὰ τὸν ἑαυτό του. Χρειάζεται μεγάλη γενναιότητα καὶ ἀποφασιστικότητα γιὰ μία οὐσιαστικὴ διόρθωση. Εἶναι ἀπαραίτητη ἡ αὐτοθυσία καὶ ἡ αὐταπάρνηση. Τὸ μίσος κατὰ τοῦ παλαιοῦ καὶ κακοῦ ἑαυτοῦ μας. Ἡ θέαση, ἐντόπιση καὶ στιγμάτιση παθῶν, λαθῶν καὶ ἀστοχιῶν μας εἶναι μία καλὴ ἀνορθωτικὴ ἀρχή. Ἡ ἐπίκληση τοῦ Θεοῦ γιὰ ὅσους ἔχουν τὸ χάρισμα νὰ συνομιλοῦν μαζί του εἶναι μία μεγάλη βοήθεια. Ἡ περικοπὴ ἡ ἑκούσια τῶν θελημάτων μας εἶναι μία γενναία καὶ ἰαματικὴ πράξη συνδρομῆς πρὸς ἄρση τῆς φοβερῆς φιλαυτίας. Ἡ καλλιέργεια φρονήματος γνήσια ταπεινοῦ συνδράμει στὴν θεραπεία μας.
Ὁ ἄνθρωπος ποὺ δὲν πτοεῖται ἀπὸ τὰ στενόχωρα λόγια τῶν ἄλλων ἔφθασε στὰ κράσπεδα τῆς ἐλευθερίας. Βαδίζει ἀνενόχλητος, ἀβαρής, ἄνετος καὶ χαρούμενος. Αὐτὸς ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὸ κάστρο του ἢ ἀπὸ τὸ καβούκι του πρὸς συνάντηση τοῦ ἄλλου, μπορεῖ νὰ μπαίνει σὲ μιὰ μικρὴ ἢ μεγαλύτερη περιπέτεια, ἀλλ’ ὅμως ἀπαλλάσσεται ἀπὸ ἄλλα κακά, ὅπως εἶναι ἡ μοναξιά, ἡ περιφρόνηση, ἡ ἀναλγησία, ἡ μισανθρωπία καὶ ἡ ἀκαταδεξιά. Εἶναι γεγονὸς ἀδιαμφισβήτητο πὼς αὐτὸς ποὺ ἀληθινὰ καὶ ἐγκάρδια ἀγαπᾶ τοὺς ἄλλους, ἀγαπᾶ ἀληθινὰ καὶ τὸν ἑαυτό του.
Δυστυχῶς οἱ μεγάλες αὐτὲς ἀλήθειες ἀκούγονται ὡς συνήθη παπαδίστικα κηρύγματα, ὡς εὔκολες νουθεσίες, ὡς ἀπόμακρα λόγια. Δυστυχῶς πολλοὶ τῶν συνανθρώπων μας περιφέρονται κουμπωμένοι σφιχτά, μὲ συναγωνιζόμενη τὴν ἐπιπολαιότητα, μὲ τὴν ἀπερισκεψία, μ’ ἐπικίνδυνα σκοτισμένο νοῦ, παρότι γνωρίζουν καλὰ τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας. Πρόκειται γιὰ μία σοβαρὴ πνευματικὴ ὑποβάθμιση. Θέλησαν νὰ μᾶς κάνουν ἀνθρώπους δίχως αἰσθήματα ἀνθρωπιᾶς. Μὲ καρδιὰ παγωμένη καὶ ράθυμη ποὺ χτυπᾶ βαριεστημένα μόνο γιὰ τὸν ἑαυτούλη μας. Εἶναι καιρὸς πιὰ νὰ βοηθηθοῦμε, γιὰ νὰ βοηθήσουμε καὶ τοὺς ἄλλους. Ἕνας φίλαυτος μόνο νὰ παίρνει καὶ νὰ κατέχει θέλει. Ἡ φιλαυτία εἶναι μέρος τῆς παρούσας πολυσυζητημένης κρίσεως. Ἡ ἀπομάκρυνσή της εἶναι ἀρχὴ τῆς λύσεως τοῦ προβλήματος. Μακάρι.
Μοναχὸς Μωυσής Ἁγιορείτης
Πηγή: panagia-ierosolymitissa
