«…Καὶ ἔσεσθε υἱοὶ Ὑψίστου» (Λουκ. 6,35)
Π. Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
Σήμερα, ἀγαπητοί μου, τὸ εὐαγγέλιο ἦταν ἀπὸ τὸ κατὰ Λουκᾶν, τὸ Εὐαγγέλιο ἐκείνου πού, ἐκτὸς ἀπὸ εὐαγγελιστὴς καὶ συγγραφεύς, ἦταν καὶ ζωγράφος. Ζωγραφίζει λοιπὸν μία ἰδανικὴ πολιτεία, στὴν ὁποία μᾶς καλεῖ νὰ πολιτογραφηθοῦμε καὶ νὰ ζήσουμε.
Τὸ θέμα τῆς σημερινῆς περικοπῆς εἶνε, μὲ μία λέξι, ἡ τελειότης. Ὁ Χριστός, ὅπως ἀκοῦμε ἐδῶ, δὲν ζητάει νὰ γίνουμε «καλοὶ ἄνθρωποι»· ν᾽ ἀγαποῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς ἀγαποῦν, νὰ βοηθοῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς βοηθοῦν, νὰ δανείζουμε σὲ ὅσους ἐπιστρέφουν τὰ δανεικά· αὐτὰ τὰ κάνουν καὶ ἄλλοι, ὄχι μόνο νομοταγεῖς πολῖτες ἀλλ᾽ ἀκόμα καὶ κλέφτες καὶ ἁμαρτωλοὶ κακοποιοί. Ὁ Χριστὸς ἐδῶ ζητάει κάτι ὑψηλότερο, κάτι ποὺ ὑπερβαίνει τὰ μέτρα τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων καὶ ἠθικολόγων, ἀλλ᾽ ἀκόμη καὶ τὶς ἐντολὲς αὐτῆς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Μᾶς καλεῖ ν᾽ ἀνέλθουμε στὸ ἐπίπεδο τῆς Καινῆς Διαθήκης, νὰ γίνουμε τέλειοι.
Ἡ τελειότης εἶνε μία ὑψηλὴ κορυφή, πρὸς τὴν ὁποία πρέπει διαρκῶς νὰ τείνουμε. Ἀλλ᾽ ὅσο καὶ ἂν προχωρήσουμε, ἡ τελειότης, ὅπως εἶπε ἕνας ἅγιος ἀσκητής, ὁ Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, εἶνε ἀτέλεστος, δὲν ἔχει τέλος. Εἶνε ὕψος, Ἱμαλάια, Ἄλπεις, Ὄλυμπος. Ἀπαιτεῖται κόπος διαρκὴς καὶ μόχθος ἰσόβιος, γιὰ νὰ πλησιάζῃ κανεὶς ἐκεῖ ὅλο καὶ περισσότερο.
Ἡ τελειότης περιέχει πολλὰ στοιχεῖα· εἶνε στέμμα ποὺ τὸ κοσμοῦν πολλὰ διαμάντια, διάδημα ποὺ ὅποια κεφαλὴ θὰ τὸ δεχθῇ σημαίνει ὅτι τὴν στολίζουν πλῆθος ἀρετές· πίστι, ἐλπίδα, ἀγάπη· ταπείνωσι, πραότητα, ἐγκράτεια· θάρρος, παρρησία, ὁμολογία· παρθενία, ἀκτημοσύνη, ὑπακοή (γιὰ τοὺς μοναχούς)· ὁμόνοια, ἑνότητα, σύμπνοια….
Ἐμεῖς τώρα ἐξετάζοντας τὸν ἑαυτό μας βλέπουμε ὅτι εἴμαστε ἀτελεῖς, πολὺ ἀτελεῖς· ἀπέχουμε παρασάγκας ἀπὸ τὴν κορυφὴ ποὺ μᾶς δείχνει σήμερα ὁ Κύριος. Ἡ ἀτέλειά μας ἄρχισε μὲ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, μὲ τὸ ὁποῖο ἤρθαμε στὸν κόσμο αὐτόν, καὶ ἔπειτα αὐξάνεται μὲ τὰ προσωπικὰ ἁμαρτήματα, στὰ ὁποῖα πέφτουμε οἰκειοθελῶς.
Ἀτέλεια μᾶς δέρνει, φρικτὴ ἀτέλεια. Ἀμέλεια στὴ ζωή, ἄγνοια τοῦ Θεοῦ, λήθη τοῦ θείου νόμου, ἀναισθησία, δειλία, συμβιβασμός, παραβάσεις, παραλείψεις, πτώσεις· ἕνας κατήφορος ἡ ζωή μας. Καὶ γεννᾶται ἐναγώνιο τὸ ἐρώτημα· ἔτσι θὰ πᾶμε μέχρι τέλους, ἔτσι θὰ λήξῃ ἡ ζωὴ αὐτή; Μὰ αὐτὸ εἶνε αὐτοκτονία. Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν τρόπος ν᾽ ἀντισταθοῦμε σ᾽ αὐτὸ τὸν κατήφορο πρὶν βρεθοῦμε στὸ γκρεμό;
Στὴν ἀγωνία αὐτὴν ἀπαντᾷ σήμερα ὁ Κύριος μὲ τὰ λόγια τοῦ εὐαγγελίου (βλ. Λουκ. 6,31-36).
* * *
«Ὅπως θέλετε», λέει ὁ Χριστός, «νὰ κάνουν σ᾽ ἐσᾶς οἱ ἄλλοι, ἔτσι νὰ κάνετε κ᾽ ἐσεῖς σ᾽ αὐτούς» (ἔ.ἀ. 6,31). Λέει ἐδῶ κάτι ποὺ εἶνε φυτεμένο καὶ γραμμένο στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Αὐτό, πιὸ λιανά, σημαίνει: Ποιός ἀπὸ μᾶς θέλει ν᾽ ἀγγίξουν ἄλλοι τὰ πράγματά του, νὰ τοῦ πάρουν τὶς οἰκονομίες ποὺ ἔχει, νὰ καταπατήσουν τὸ κτῆμα του, νὰ τοῦ κλέψουν τὴν περιουσία του; Κανείς. Ποιός ἀπὸ μᾶς θέλει νὰ τοῦ κάνουν κακὸ στὴν ὑγεία καὶ στὴ ζωή του, νὰ τὸν θανατώσουν; ποιός θέλει νὰ σκοτώσουν τὸν πατέρα, τὴ μητέρα, τὰ ἀδέρφια του; Κανείς. Καὶ ποιός θέλει νὰ τὸν συκοφαντήσουν οἱ ἄλλοι, νὰ ψευδομαρτυρήσουν γι᾽ αὐτόν, νὰ τὸν πᾶνε σὲ δικαστήρια νὰ καταδικαστῇ; ποιός θέλει στὸ πρόσωπο τῆς γυναίκας ἢ τῆς κόρης του νὰ προσβάλῃ κάποιος τὴν οἰκογενειακή του τιμὴ καὶ ὑπόληψι; Κανείς. Ὅπως, λοιπόν, ἐσὺ δὲν ἐπιθυμῇς ὁ ἄλλος νὰ κάνῃ κακὸ σ᾽ ἐσένα, κ᾽ ἐσὺ νὰ μὴν κάνῃς κακὸ κανένα.
Προχωρεῖ ἔπειτα ὁ Κύριος καὶ μᾶς ὑψώνει ἐπάνω ἀπὸ τὰ κοινὰ ἀνθρώπινα μέτρα. Μὴν περιορίζετε, λέει, τὴν ἀγάπη σας στοὺς φίλους μόνο· προχωρεῖτε, δείχνετε ἀγάπη καὶ στοὺς ἐχθρούς. Μὴ βοηθᾶτε μονάχα ὅσους σᾶς ἔχουν βοηθήσει· νὰ βοηθᾶτε, ὅταν ὑπάρχῃ ἀνάγκη, ἀκόμα καὶ τοὺς ἀντιπάλους σας. Μὴ δανείζετε μόνο ἐκεῖ ποὺ ξέρετε ὅτι θὰ πάρετε πίσω μὲ τόκο, μὲ τὸ παραπάνω, τὰ δανεικά· νὰ δίνετε μὲ ἁπλοχεριὰ κ᾽ ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα νὰ σᾶς τὰ ἐπιστρέψουν. Τότε ὁ μισθός σας θὰ εἶνε πολὺς στὸν οὐρανό. Τότε θὰ εἶστε «υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου», παιδιὰ τοῦ οὐρανίου Πατέρα, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀγάπη καὶ καλωσύνη ὄχι μόνο γιὰ τοὺς ἀθῴους καὶ εὐγνώμονες ἀλλὰ καὶ γιὰ «τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς» (ἔ.ἀ. 6,35).
Ὄχι ὅμως μόνο λόγια ἀλλὰ καὶ ἔργα. Τὴν ὑπέροχη αὐτὴ διδασκαλία του ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐπισφράγισε μὲ τὴ ζωή του. Ἐκεῖνος πάνω ἀπ᾽ τὸ σταυρὸ συγχώρησε τοὺς σταυρωτάς του καὶ προσευχήθηκε γι᾽ αὐτοὺς λέγοντας· «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι»· συχώρεσέ τους, Πατέρα, δὲν ξέρουν τί κάνουν (Λουκ. 23,34). Ὤ ἀγαθότης καὶ ἀνεξικακία ἄφθαστη! Γι᾽ αὐτὸ γιὰ μᾶς ὁ Χριστὸς εἶνε τὸ ὕψιστο ὑπόδειγμα τῆς τελειότητος.
Τὸν Κύριο ἀκολούθησαν οἱ μαθηταί του. Ὁ πρωτομάρτυς Στέφανος, ἐνῷ τὸν λιθοβολοῦσαν προσευχήθηκε γιὰ τοὺς φονεῖς μὲ τὰ λόγια «Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην», μὴν τοὺς καταλογίσῃς τὴν ἁμαρτία αὐτή (Πράξ. 7,60). Καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ ἀξιώθηκε νὰ ὑψωθῇ «ἕως τρίτου οὐρανοῦ» καὶ «ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι», ἄκουσε λόγια ἀνέκφραστα, ποὺ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ τὰ πῇ (Β΄ Κορ. 12,3-4), προσευχόταν γιὰ τοὺς διῶκτες του καὶ εὐχόταν, νὰ σωθοῦν ἐκεῖνοι καὶ ἂς χαθῇ αὐτός (βλ. ῾Ρωμ. 9,3). Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀντιπαραβάλλουν δύο ἀντίθετα παραδείγματα ἀποστόλων· τοῦ Παύλου, ποὺ δείχνει σὲ τί ὕψος μπορεῖ νὰ φτάσῃ ὁ ἄνθρωπος, καὶ τοῦ Ἰούδα, ποὺ δείχνει σὲ τί βυθὸ ἀπωλείας μπορεῖ νὰ βρεθῇ.
Ἡ ἀγαθότης, ἡ ἀνεξικακία, ἡ συγχωρητικότης καὶ οἱ ἄλλες ἀρετὲς εἶνε γνωρίσματα ἐκείνων ποὺ πῆραν τὸ δρόμο τῆς τελειότητος. Αὐτὰ μᾶς διδάσκει σήμερα ὁ Κύριός μας μὲ τὸ εὐαγγέλιο τῆς Β΄ Κυριακῆς τοῦ Λουκᾶ.
* * *
Ἐὰν ἡ ἀνθρωπότης, ἀδελφοί μου, ἄκουγε καὶ ἐφάρμοζε τὰ λόγια αὐτά, ὁ κόσμος θὰ ἦταν καλύτερος καὶ πιὸ ἀσφαλισμένος. Τί μᾶς ἐπιφυλάσσει τὸ μέλλον; Ὁ Θεὸς μόνο γνωρίζει. Μᾶς διδάσκει, λοιπόν, γιὰ νὰ μᾶς ἐνισχύσῃ, ὥστε «πάντα γενναίως φέρειν τὰ συμβαίνοντα, κἂν ὑβρίζωσί τινες, κἂν ἀνοσίως ἐπιβουλεύωσιν», γιὰ νὰ ὑπομένουμε μὲ ἀνδρεία ὅσα θ᾽ ἀκολουθήσουν, εἴτε κάποιοι ὑβρίζουν εἴτε ἐπιβουλεύονται πρὸς θάνατον, ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Θεοφύλακτος Βουλγαρίας (Ἑρμ. εἰς Λουκ.· P.G. 123,773c).
Διαβάζετε τὴν ἱερὰ Ἀποκάλυψι, ποὺ περιγράφει τρομερὰ πράγματα. Ἀλλὰ παρ᾿ ὅλο τὸν πόλεμο ποὺ λέει ἐκεῖ ὅτι θὰ κάνουν οἱ δυνάμεις τοῦ σκότους, δὲν θὰ νικήσουν τὰ θηρία· θὰ νικήσῃ «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον», ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός (Ἀπ. 5,6 · 17,14).
Φοβερὰ πράγματα συντελοῦνται ἤδη στὸν πλανήτη μας. Στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο ἀεροπλάνο ἔρριξε βόμβες ὄχι ἁπλὲς ἀλλὰ πυρηνικές, ποὺ κατέστρεψαν δύο μεγάλες πόλεις τῆς Ἰαπωνίας! Τὰ μεγάλα κράτη ὅμως ἐξακολουθοῦν νὰ ἐξοπλίζωνται…
Συμβαίνουν καὶ ἄλλα φοβερὰ καὶ ἀπαίσια. Οἱ γυναῖκες π.χ. κάνουν ἐκτρώσεις, καὶ ἔκτρωσις ἴσον δολοφονία ἀνυπεράσπιστου ἐμβρύου! 500.000 παιδιὰ φονεύονται κάθε χρόνο, καὶ ποιός μετανοεῖ νὰ ἐπιστρέψῃ στὸ Θεό; Ἰδού ἡ φρικτὴ ἀτέλεια, ἡ δεινὴ πτῶσις μας.
Σήμερα ὅμως μὲ τὰ χρυσᾶ λόγια του ὁ Κύριος ὑψώνει νοητὴ κλίμακα, σὰν ἐκείνη τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης (βλ. Γέν. 28,10-22), ποὺ πατάει στὴ γῆ καὶ ἀγγίζει τὸν οὐρανό. Δεῦτε ὑψωθῶμεν λοιπόν, ἐλᾶτε ν᾽ ἀνυψωθοῦμε, νὰ γίνουμε «υἱοὶ Ὑψίστου» (Λουκ. 6,35). Νὰ πολεμήσουμε τὰ πάθη ποὺ φωλιάζουν μέσα μας (θυμό, ὀργή, ἀκολασία, φιλαργυρία κ.λπ.). Νὰ μετανοήσουμε εἰλικρινῶς. Ν᾽ ἀκούσουμε τὸ θεῖο κέλευσμα «Τέλειοι γίνεσθε» (Α΄ Κορ. 14,20· βλ. & Ματθ. 5,48). Νὰ καθαριστῇ ἡ καρδιὰ καὶ ὁ νοῦς μας, ὥστε μιὰ μέρα ν᾽ ἀξιωθοῦμε νὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς ὅπως οἱ ἀπόστολοι «Ἑωράκαμεν τὸν Κύριον» (Ἰω. 20,25).
Τρέξτε στὴν ἐξομολόγησι σὲ καλὸ πνευματικὸ πατέρα. Δὲν σᾶς κρύβω ὅτι κ᾽ ἐγὼ ὡς ἁμαρτωλὸς ἐξομολογοῦμαι σὲ ταπεινὸ ἱερέα. Φροντίστε καθένας καὶ γιὰ τὴν οἰκογένειά του, ἰδιαιτέρως γιὰ τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς νέους.
Μὴν ἀμελεῖτε τὸν ἐκκλησιασμὸ τῆς Κυριακῆς καὶ τὴν καθημερινὴ προσευχή.
Νὰ ξέρετε ὅτι ἄρχισαν τὰ κατηχητικὰ καὶ παρακαλῶ ὁδηγῆστε ἐκεῖ τὰ παιδιὰ δημοτικοῦ, γυμνασίου, λυκείου. Ἀφοῦ ἄλλοι πασχίζουν στὰ σχολεῖα νὰ ἐκπαραθυρώσουν τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν, ἡ Ἐκκλησία φροντίζει νὰ τὸ διδάσκουν κατηχηταὶ καὶ κατηχήτριες.
Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἐλεήσῃ. Κι ὅταν ἔρθῃ ὁ θάνατος, ὁ Κύριος «δι᾽ εὐχῶν τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν» νὰ μᾶς δώσῃ «χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν …καὶ καλὴν ἀπολογίαν» (θ. Λειτ., πληρωτ.).
Αὐτὰ τὰ λίγα εἶχα νὰ πῶ σήμερα πρὸς ὠφέλειαν ὅλων μας· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 1-10-1995, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφή, σύντμησις, ἀναπλήρωσις 6-9-2023.
»»»»»» ΤΟ ΒΡΗΚΑΜΕ ΕΔΩ ««««««
